Hoe help ik iemand met een burn-out?
Misschien herken je het wel: iemand in je omgeving die niet zichzelf meer is. Bijvoorbeeld je partner, beste vriend(in) of misschien wel je collega die tegenover je zit. Iemand die last heeft van stemmingswisselingen, vaak prikkelbaar en moe is, heeft misschien wel burn-out gerelateerde klachten en is op weg om uit te vallen als gevolg van overspanning of burn-out.
Het effect van een burn-out binnen jullie relatie, vriendschap of werksfeer wordt vaak onderschat. De verantwoordelijkheid voor het herstel ligt primair bij diegene, maar je kunt iemand natuurlijk wel steunen in het herstelproces. Maar wat kun je nou doen om te helpen, en wat kun je beter laten?
Hoe herken ik een burn-out bij mijn partner of goede vriend(in)?
Voor iemand met een burn-out is het heel moeilijk om precies uit te leggen hoe hij of zij zich voelt. En als je het zelf nooit hebt meegemaakt dan is het ook echt moeilijk om je er een goede voorstelling van te maken.
Neem de klachten die iemand uit serieus en wimpel ze niet af met uitspraken als “het komt wel goed” of “ik ben ook wel eens moe”. Je bedoeling is vast goed als je zoiets zegt maar het helpt niet. Je partner zal het opvatten als “je begrijpt me niet!”.
Het is belangrijk om eerst vooral goed te luisteren. Geef je partner of vriend(in) de ruimte om zijn of haar verhaal te doen en soms letterlijk even bij je uit te huilen. Probeer in zo’n gesprek ook niet te oordelen en geef vooral niet te veel goedbedoelde adviezen. Iemand die kampt met een burn-out heeft in eerste instantie vooral emotionele steun nodig.
Het is voor iemand met deze klachten moeilijk om te accepteren dat er sprake is van een burn-out. Het voelt als falen of geeft een schuldgevoel dat iemand niet kan werken of thuis de zorgtaken niet meer kan vervullen.
Vraag wat je vriend(in) of collega nodig heeft op dat moment. Vaak kan het helpen om iemand te ontlasten en praktisch te kijken naar: Hoe kunnen we ruimte maken voor herstel? Schrap samen verplichtingen uit de agenda, zoek steun in de omgeving en ga samen naar de huisarts.
Ga samen kort iets leuks doen, maar alleen op de momenten dat je vriend(in) daar de energie voor heeft. Ga bijvoorbeeld een stukje wandelen of fietsen, want lichamelijke activiteiten in de buitenlucht zijn altijd goed en helpen bij het herstel.
Wees geduldig! hoe lastig dat soms ook kan zijn. Een burn-out is niet zomaar over. Het herstel kan soms maanden of zelfs een jaar duren en gaat met ups en downs. Geef de ander daarin de ruimte.
Hoe herken ik een burn-out bij mijn collega?
Natuurlijk is de verstandhouding met je partner of beste vriend(in) anders dan met je meeste collega’s. Maar dit betekent niet dat je je collega niet kunt helpen wanneer je bij hem of haar stresssignalen signaleert of hij of zij klachten uit.
De collega in kwestie zit vaak al zo diep in de situatie en voelt zelf niet meer dat hij of zij op het punt staat om uit te vallen. Het kan ook zijn dat de collega het wel voelt maar het niet durft te benoemen uit schaamte of uit angst om zwak gevonden te worden.
Wanneer iemand overbelast is en dreigt uit te vallen, hoe herken je dan de belangrijkste stresssignalen? Hieronder noemen we een aantal veel voorkomende signalen:
- Een kort lontje
- Somberheid en/of cynisme
- Meer klagen
- Fouten maken
- Overwerken en geen tijd hebben voor pauze
- Veelvuldig kort ziekteverzuim
- Vermoeidheid
- Minder sociaal contact
Als je meerdere van deze kenmerken herkent, dan kun je het volgende doen:
- Ga een open gesprek met je collega aan en vraag hoe het echt met hem of haar gaat;
- Vermijn kritiek maar geef aan wat jou de laatste tijd opvalt;
- Stel voor dat je collega gaat praten met HR of adviseer dat hij of zij naar de huisarts gaat;
- Geef aan dat om hulp vragen geen zwakte, maar juist een kracht is;
- Vraag of en hoe je kunt helpen;
- Licht de leidinggevende in. Vertel dat je je zorgen maakt over je collega.
Blijf zelf in balans
Last but not least: zorg goed voor jezelf! Het is natuurlijk heel goed dat jij je partner, vriend(in) of collega wil helpen, maar laat dit niet ten koste gaan van je eigen gezondheid. Je kunt namelijk alleen goed voor de ander blijven zorgen als je ook goed voor jezelf kan blijven zorgen.
Neem daarom tijd voor je eigen ontspanning. Blijf sporten en de dingen doen die je energie geven. Bewaak je eigen grenzen en schakel desnoods hulp van andere familie, vrienden of collega’s in. Anders is de kans aanwezig dat je zelf uit balans raakt en voor je het weet ben jij de volgende met een burn-out.