Burn-out symptomen

Slecht slapen

Chronische stress kan een oorzaak zijn van slecht slapen. Bij een burn-out blijft je lichaam (ondanks de vermoeidheid) in een permanente staat van paraatheid. Het is alsof je continu gevaar ervaart, Het lichaam kan daardoor niet ontspannen en zonder ontspanning kom je niet of minder goed in slaap. Je ligt veel wakker of slaapt licht en wordt nog steeds moe wakker. Je hersenen krijgen door deze overactiviteit geen rust, kunnen minder goed de prikkels van de vorige dag verwerken en dragen zo bij aan het gevoel van overprikkeling.

Hartkloppingen

Hartkloppingen of een hoge hartslag kunnen je plotseling overvallen en je flink laten schrikken. Het is een signaal van je lichaam dat je te lang bent doorgegaan of dat je ongewenst in een overdreven staat van paraatheid verkeert. Het is op zich onschuldig maar wel belangrijk om het signaal serieus te nemen en een pas op de plaats te maken. Het gaat namelijk pas echt over als het stress-systeem weer tot rust komt.

Hartkloppingen of een hoge hartslag kunnen overigens andere oorzaken hebben. Neem daarom geen risico’s en neem bij twijfel altijd even contact op met je huisarts.

Een kort lontje

Als je last hebt van een burn-out of overmatige stress, dan word je gevoeliger voor allerlei prikkels en ben je vermoeid. Hierdoor raak je sneller geïrriteerd van beeld of geluid maar ook van het gedrag van anderen om je heen. Je kunt minder goed relativeren en hebt de neiging het leven veel te serieus te nemen. Je bent niet meer in staat om de dingen in het juiste perspectief te zien. Je kunt niet meer tegen tegenslagen en kritiek en wordt sneller boos. Daardoor ben je eerder geneigd uit te vallen tegen mensen in je naaste omgeving en juist vaak tegen degenen van wie je houdt.

Hoge en snelle ademhaling

Langdurig onder spanning staan en een verhoogde mate van stress ervaren, kan leiden tot een verkeerde ademhaling. Dit wordt ook wel een disfunctioneel adempatroon of hyperventilatie genoemd, wat betekent dat je voortdurend meer (in)ademt dan nodig is. Bij een te hoge en snelle ademhaling verversen we de lucht te vaak en verliezen daardoor te veel koolzuurgas. Hierdoor blijft er te weinig koolzuurgas in het bloed, waardoor we lichamelijke klachten kunnen krijgen zoals benauwdheid, druk op de borst, een opgejaagd gevoel, hartkloppingen, duizeligheid of hoofdpijn.

Gejaagdheid of onrust

Eén van de kenmerken van een burn-out kan zijn, dat je een sterk gevoel van onrust of gejaagdheid ervaart. Je bent gespannen, je kunt niet stilzitten, je bent snel geïrriteerd en je probeert een sterk gevoel van onrust te verdringen door afleiding te zoeken en maar druk bezig te blijven. Voortdurend schieten er allerlei gedachten door je hoofd. Het lukt je niet om je gedachten stil te zetten of de rust te vinden om te kunnen ontspannen.

Dat komt omdat het stress-systeem “gevaar” ervaart en om je daartegen te beschermen brengt het je in een verhoogde staat van paraatheid. Het maakt je klaar om te vechten of te vluchten. Je hart gaat sneller kloppen, je ademhaling versnelt om meer zuurstof naar je spieren te transporteren en je spieren spannen zich om in actie te komen. Je bent echter niet in gevaar en zit gewoon op een stoel. Omdat het vechten of vluchten (bewegen) uitblijft en we de energie niet kwijt kunnen ontstaat het gevoel van onrust. Kortom het stress-systeem is in actie terwijl het eigenlijk in rust zou moeten zijn.

Hoofdpijn door stress

Deze vorm van hoofdpijn wordt vaak spanningshoofdpijn genoemd. Het is belangrijk na te gaan of stress een rol speelt bij je hoofdpijn. Stress kan hoofdpijn direct veroorzaken. Het is echter ook vaak een indirect gevolg van vermoeidheid of een te grote of langdurige psychische inspanning. Door stress kun je bijvoorbeeld slecht in slaap komen. Je hersenen hebben hierdoor geen rust, waardoor je vermoeid raakt. Daardoor ben je gevoeliger voor prikkels van buitenaf en er kan sneller hoofdpijn door stress optreden.

Er zijn ook andere vormen van hoofdpijn, zoals bijvoorbeeld Migraine. Het is weliswaar geen vorm van spanningshoofdpijn maar ook migraine kan wel vaker voorkomen of erger worden door overmatige stress of overprikkeling.

Vergeetachtig en verminderde concentratie

Concentratieproblemen of vergeetachtigheid kunnen de oorzaak zijn van stress.

Dit komt ten eerste doordat het stress-systeem actief is. Ons stress-systeem ligt opgeslagen in het meest primitieve stukje van ons brein. Hierdoor kan er geen onderscheid worden gemaakt tussen imaginair gevaar en reëel gevaar. Op overprikkeling reageert het helaas hetzelfde als bij echt gevaar zoals een leeuw die op ons afkomt. In tijden van gevaar worden diverse functies in het lijf en het brein op een laag pitje gezet, omdat ze voor vechten of vluchten (overleven) even niet zo belangrijk zijn. Dat geldt ook voor je geheugen of concentratievermogen. (maar bijvoorbeeld ook voor je spijsvertering).

Ten tweede is vergeetachtigheid of een verminderde concentratie het gevolg van het feit dat je hoofd overvol zit door alle informatie die je dag in dag uit te verwerken krijgt. Er gebeurt meer om je heen dan dat je kunt verwerken en opslaan. Bovendien kun je door de stress vaak niet goed slapen en dus ook minder goed informatie verwerken. Je hoofd blijft dus gewoon te vol om goed te kunnen functioneren.

Angst- en paniekaanvallen

Zo maar ineens, zonder aanwijsbare reden last krijgen van een paniekaanval? Dan is de kans groot dat dat het gevolg is van overmatige stress of een burn-out. Het goede nieuws is dat de angstaanvallen vaak ook weer vanzelf verdwijnen zodra het stressniveau in je lijf vermindert.

Paniekaanvallen komen de eerste keer vaak volledig onverwacht en zonder directe aanleiding. Tijdens zo’n aanval kan er een grote angst bestaan om je zelfbeheersing te verliezen, ‘gek’ te worden of bijvoorbeeld een hartaanval te krijgen. Angst kan hartkloppingen en pijn op de borst geven.

De angsten die je kunt hebben zijn verschillend. De ene persoon durft niet meer alleen over straat. De ander durft niet meer alleen te zijn en de derde wordt angstig in een menigte. Ze hebben allemaal gemeen dat je bang bent om de controle te verliezen. Dat is niet zo vreemd want bij een burn-out of overspannenheid verlies je het vertrouwen in je eigen lijf. En de hoge stressniveaus in je lijf verergeren gevoelens van angst.

Als je eenmaal een eerste angstaanval hebt gehad dan kun je bang worden voor herhaling. Deze ‘angst voor de angst’ (ook wel anticipatieangst genoemd) speelt een belangrijke rol bij het in stand houden of zelfs verergeren van de paniekklachten. Door dingen die spannend zijn te vermijden, bereik je op korte termijn dat je je beter voelt. Maar op de lange termijn blijkt dit vermijdingsgedrag de paniekstoornis te verergeren en zich uit te breiden naar andere situaties.

Het is de kunst om de angst te accepteren en aan te gaan. Een angst- of paniekaanval is op zich niet gevaarlijk en duurt vaak niet meer dan 10 minuten. Daarna ebt het gevoel weg.

Als je last blijft houden van paniekaanvallen dan is het verstandig om contact op te nemen met de huisarts. Er zijn allerlei behandelingen mogelijk. Hoe sneller een behandeling begint, hoe beter.

Overige klachten

Naast de hiervoor beschreven klachten zijn er nog een aantal klachten of symptomen die je kunt ervaren bij overmatige en chronische stress. Een aantal hiervan zullen we hieronder nog vermelden.

- duizeligheid
- nek- en schouderklachten
- chronische blessures
- sneller zweten
- somberheid
- lusteloosheid
- niet meer kunnen genieten
- geen prikkels kunnen verdragen
- verminderd zelfvertrouwen
- besluiteloosheid
- uitstel- en vermijdingsgedrag