Wat is een burn-out?

Een burn-out betekent letterlijk ‘opgebrand’ zijn. Dat betekent dat je lichamelijk, emotioneel en psychisch uitgeput bent. Je bent niet meer in staat om normaal te functioneren in je dagelijkse werk of privéleven.

Bij een burn-out zijn zelfs eenvoudige dingen als boodschappen doen, de kinderen naar school brengen of een telefoontje plegen, al te veel. Je kunt het niet opbrengen om ’s morgens uit je bed te komen. Bent vanaf dat moment al meteen ontzettend moe en je barst om niets in huilen uit. Je hebt een kort lontje of kunt slechter tegen geluid of andere prikkels.

Wat is het verschil tussen een burn-out en overspannen zijn?

In de richtlijn “Landelijke Eerstelijns Samenwerkingsafspraken”, die o.a. wordt gehanteerd door huisartsen en bedrijfsartsen, wordt burn-out gezien als een overspanning, waarbij de klachten langer dan 6 maanden bestaan en waarbij gevoelens van vermoeidheid en uitputting op de voorgrond staan.

Een ander belangrijk verschil is dat bij een klassieke overspannenheid de opbouwperiode van overbelasting relatief kort is door bijvoorbeeld drukte op het werk of een ingrijpende gebeurtenis, zoals ziekte of sterfte van een naaste. Bij een burn-out is er sprake van een veel langere periode van overbelasting of stress als gevolg van oorzaken die niet altijd alleen maar aan de omstandigheden liggen maar ook vaak te maken hebben met persoonlijkheidskenmerken en belemmerende overtuigingen.

Hoe ontstaat een burn-out?

Een burn-out ontstaat niet van de ene op de andere dag. Het is het gevolg als gevolg van een langdurige periode van overbelasting en chronische stress en volgt een bepaalde fasering.

Je raakt vermoeid doordat je onvoldoende tijd neemt om te herstellen na een periode van flinke inspanning of stress. Als het stress- of inspanningsniveau niet vermindert en deze periode gaat langer duren dan raak je overbelast. Er is dan sprake van een structurele disbalans tussen de draagkracht (wat je aan kunt) en draaglast (datgene wat er op je bordje ligt). Deze overbelasting zorgt op den duur voor chronische stressklachten. Dit zijn signalen van het lichaam en je geest dat het niet goed met je gaat en dat er iets moet veranderen. Als je daar gehoor aan geeft en je neemt voldoende rust dan kun je weer redelijk snel en goed herstellen.

Doe je dat niet of kun je dat door omstandigheden niet, dan neemt het herstel tekort zulke vormen aan dat het lijdt tot overspanning. Door de structurele disbalans ontstaan er veranderingen in ons stress-systeem. Het lukt ons autonome zenuwstelstel niet meer om goed te schakelen tussen de actie-modus en de rust-modus. Het stress-systeem raakt verstoord. Je staat als het ware continu “aan” waardoor het lijf niet meer kan ontspannen en herstellen. Het stress-systeem draait overuren en raakt op den duur uitgeput. Dan is er sprake van een Burn-out.